Johannes Jan Vermeer i ‘Djevojka sa bisernom naušnicom’

O životu cijenjenog nizozemskog slikara, Johannesa Jan Vermeera, iz 17. stoljeća, ne zna se puno. Jedini izvor informacija o njegovom životu su registri, poneki službeni dokumenti i komentari drugih umjetnika. Kršten je 31. oktobra 1632. u Delftu, a umro je 15. decembra 1675. godine. Njegova najpoznatija slika jest ‘Djevojka sa bisernom naušnicom’.

Slika je nastala 1665. godine, koja danas krasi zidove muzeja Mauritshuis u Haagu. Johanneseovu vještinu i talenat upotpunila je upotreba camere obscure sa kojom je nastojao da uhvati moment stvarnosti i prenijeti je na platno.

Šta je camera obscura?

Camera obscura ili mračna soba, predstavlja preteču svih fotoaparata i kamera. Poznata je još od 7. stoljeća prije Krista iz jednog kineskog zapisa, a od 16. stoljeća je bila gotovo obavezno pomagalo pri slikanju ili crtanju. Ovaj izum, se sastojao od jedne kutije, manjeg ili većeg oblika, od materijala koji ne propušta svjetlost i sa jednim manjim otvorom kroz koji je prolazila sunčeva svjetlost. Najprije je služila kao pomagalo u crtanju, da bi kasnije postavila i prve temelje za ulazak u fotografije. Svjetlost koja bi ušla u tu kutiju prikazivala bi na površinu prikaz urađene slike, rotirane za 180 stepeni. Na taj način dobivena fotografija bi se obično prenosila na papir.

No, ko je zapravo bila djevojka sa slike?

Postoji više pretpostavki ko je djevojka na slici, ali nikad ni jedna od tih pretpostavki nije potvrđena.

Jedna od tavkih pretpostavki jeste da je Vermeer naslikao svoju stariju kćerku Mariju. Ipak, neki poznavaoci umjetnosti su mišljenja da je Marija bila slikarka kao i njezin otac, i da je zapravo ona bila naslikala neke slike koje pripisuje svome ocu.

Nešto više popularnije tumačenje identiteta ove djevojke ponudila je i Tracy Chevalier, 1999. godine, u svom povijesnom romanu Girl with a Pearl Earing. Knjiga je 2003. godine pretočena u film sa Scarlet Johanson i Colinom Firth u glanim ulogama. A režisirao ga je Peter Weber.

Na kraju krajeva, tajna ko je Djevojka sa bisernom naušnicom, nije ništa manja ni nakon 350 godina od njezinog nastanka. I dan danas se pitamo ko je ona, šta nam njezin pogled preko ramena krije ili da li nam nešto želi da kaže. Ovu prazninu je iskoristila Tracy Chevalier, te napisala vrhunski roman inspirisan velikim djelom iz 17. stoljeća, po kojem je snimljen film i pozorišna predstava.